KDV Beyannamesi her ayın 20 sinde vergi dairesine verilen ve alıcılardan tahsil edilen KDV ile satıcılara ödenen KDV farkını ifade eder.
İşletmeler sattıkları her mal karşılığında matrah üzerinden belli oranlarda kdv tahsil etmek zorundadırlar.Aynı şekilde alınan her mal içinde bir kdv öderler.Her ayın 25 inde tahsil edilen kdv ile ödenen kdv karşılaştırılarak eğer tahsil edilen kdv fazla ise bu miktar vergi dairesine ödenir.
ÖRNEK:Özbay Pazarlama Ltd. Şti. nin 25 eylül 2001 tarihi itibariyle tahsil ettiği KDV tutarı 1.250.000.000 TL(391 01 Hesaplanan kdv),yine aynı ayda ödediği kdv tutarı(191 01 İndirilecek kdv) 1.000.000.000 TL dir. Bu durumda Özbay Ltd. Şti. nin KDV durumunu belirtiniz ve yevmiye kaydını yapınız?
CEVAP:Eğer 391 01 Hesaplanan kdv >191 01 İndirilecek kdv ise vergi dairesine aradaki fark kadar kdv ödemek zorundayız.Bu kdv ye ödenecek kdv denir.
Örneğimizde 1.250.000.000-1.000.000.000=250.000.000 Ödenecek kdv dir.
Bunun mantığını şöylede kavrayabilirsiniz.Ben devlet adına kdv tahsil ediyor ve ödüyorum.Eğer tahsil ettiğim kdv ödediğim kdv den fazlaysa doğal olarak bunu devlete ödemek zorundayım
Bunun muhasebe kaydı ise şöyle olur:
Bu örnekte ödeyeceğimiz kdv çıkmıştır.Aksi durumu yani ödediğimiz kdv toplamlarının tahsil ettiğimiz kdv den fazla olduğunu düşünelim.Bu durumda vergi dairesine ödenecek bir kdv sözkonusu değildir.Peki bizim bu fazla ödediğimiz kdv ne olacak?İşte bu kdv de devreden kdv dir.Yani bu kdv yi daha sonra ödenecek kdv den düşeceğiz.Yani devlet bu parayı size asla vermez.Bu konuyla ilgili bir örnek vereyim de gözünüz gönlünüz açılsın )))))
ÖRNEK:Özbay Pazarlama Ltd. Şti. (eee bu kadar uğraşıyoruz hayalide olsa bir şirketimiz olsun artık) Eylül ayı içerisinde 1.250.000.000 TL lik kdv tahsil etmiş (391 01 HESAPLANAN KDV)
buna karşılık 1.500.000.000 TL lik kdv ödemiştir (191 01 İNDİRİLECEK KDV) KDV durumu nedir? (BURADA KDV TAHSİL ETMİŞ DEMEKLE SATTIĞI MALLARIN KDV SİNİ,KDV ÖDEMİŞTİR DEMEKLE SATIN ALDIĞI MALLARIN KDV SİNİ KASTEDİYORUZ YANİİ)
EL CEVAP:391 01 HESAPLANAN KDV>191 01 İNDİRİLECEK KDV İSE FARK ÖDENECEK KDV, 391 01 HESAPLANAN KDV<191 01 İNDİRLECEK KDV İSE DEVREDEN KDV OLUYORDU.
Bu durumda 1.250.000.000<1.500.000.000 ve fark 250.000.000 TL DEVREDEN KDV OLUR.
Bunun muhasebe tahakkuk kaydı herzaman ayın son gününde ödeme kaydı ise her ayın 25 inde yapılır.
Tahakkuk kaydı:
--------------------------31/9/2001-----------------------
391 01 HESAPLANAN KDV 1.250.000.000
190 01 DEVREDEN KDV 250.000.000
191 01 İNDİRİLECEK KDV 1.500.000.000
-------------------------- / / ------------------------
MUHTASAR BEYANNAMESİ
İşletmelerin çalışanlarından veya vergi mükellefi olmayan kişilere yaptıkları ödemelerden kestikleri gelir vergisi stopajı ve fon paylarını muhtasar beyannameyle her ayın 20 sinde vergi dairelerine (hoş artık bankalardaki hesaplara yatırılıyorya) öderler.
Peki bir işletme kimlerden stopaj yoluyla vergi keser:
1.Çalıştırdığı işçilerin brüt maaşlarından özel indirim ve ssk kesitilerinden sonra kalan tutardan.Yani çalışanlarından.
2.Gerçek usulde vergiye tabi olmayanlardan. Yani mesela büro temizliği için bir bayan tuttu ve buna ödediği brüt miktardan gelir vergisi stopajı ve fon payını keser.Kalan net tutarı öder.
3.Gerçek usulde vergiye tabi olmayan kişilerden kiraladıkları büro ,şantiye v.b yerlere ödeyecekleri tutar üzerinden kesinti yaparlar.(Bu konu gider pusulasında ayrıca işlenmiştir.Bir kaç örnekle pekiştirelim:
ÖRNEK BİİRRRRR:)) Özbay Pazarlama Ltd. Şti. temizlikçi bir bayan tutmuşur ve bununla brüt 15.000.000 TL ye anlaşmıştır.
Bu durumda bayandan brüt üzerinden %15 Gelir vergisi Stopajı ve bu %15 üzerindende %10 fon payı tutarı kesilecek ve brüt ücretten düşüldükten sonra kalan tutar ödenecektir.(Tabii ki bişey anladıysam şarap olayım dediğinizi duydum:) Bir örnekle jetonunuz tak diye düşecek merak etmeyin
Şmdi bu bayana 15.000.000 brüt ücret demiştik,bunun %15 stopajını hesaplayalım:
15.000.000 * 15/100 =2.250.000 TL Gelir vergisi stopajı .Ne kadar basit dimi yaa..Şimdi fon payını bulalım:
Fon payında dikkat edilmesi gereken nokta brüt ücretin değil %15 stopajın &10 unu lacağımızdır.
Yani 2.250.000 *10/100 =225.000 TL Fon payı olur.
2.250.000+225.000 =2.475.000 TL de fon payıdır.Şimdide bu toplam tutarı Brüt ücretten düşelim bakalım:
15.000.000-2.475.000 =12.525.000 TL ödeyeceğimiz net tutardır. İşte bu kesinti tutarı olan 2.475.000 TL yi de muhtasar beyanname ile vergi dairesine öderiz.
Ama uygulamada eğer bir temizlikçi bayana veya bir badanacıya veya bir lavabo tamircisine size brüt 15.000.000 TL vereceğim derseniz büyük ihtimalle bu adam ne saçmalıyor edasıyla bir bakışla karşılaşırsınız.
TSizde bu bakışa mazhar olmamak için net 12.525.000 TL ye anlaştınız.Ama bunun stopaj ve fon payını nasıl bulacaksınız.(BU ORANLAR YAPTIRILAN VEYA SATIN ALINAN İŞİN NEVİNE GÖRE DEĞİŞİK OLABİLİR.ÖRNEK OLMASI BABINDA %15 ORANI VERİLMİŞTİR.ANCAK %10 FON PAYI KESİNLİKLE SAABİTTİR)
GEÇİCİ VERGİ
GVK'nun mükerrer 120. maddesine göre Ticari kazanç sahipleri (basit usulde vergilendirilenler hariç) ve serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere VUK hükümlerine göre (indirim, istisnalar ve değerleme hükümleri de dikkate alınarak) belirlenen ilgili hesap döneminin üçer aylık kazançları üzerinden % 15 oranında geçici vergi öderler. Geçici vergi matrahının hesaplanmasında dönem sonu mal stoklarının değeri kayıtlar üzerinden tesbit edilir. Hesaplanan geçici vergi, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın 15. günü akşamanı kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir. Aynı dönem içinde tevkif yolu ile ödenen gelir vergisi hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir. Geçmiş dönemlere ait geçici verginin % 10'u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re'sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir.
Bir önceki hesap döneminde üçer aylık dönemler halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutar mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı o yılın sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi durumunda mükellefe iade edilir.
Kurumlar Vergisi mükellefleri KVK'nun 25. maddesine göre dönemler itibariyle tesbit edilen kurum kazancının % 25'i oranında geçici vergi öderler.
İşin bırakılması halinde işin bırakıldığı dönemi izleyen dönemlerde geçici vergi ödenmez.
Geçici vergi tahakkuk edip dönemler halinde ödendiğinde:
________________________/_______________________
193PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR2.000.000
193.05 Geçici Vergiler
100 KASA2.000.000
Geçici verginin ödenmesi
________________________/_______________________
Ödenecek geçici vergiden aynı dönemde ödenmiş bulunan vergi tevkifatının mahsup edilmesi durumunda:
________________________/_______________________ 193PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR3.100.000 193.05 Geçici Vergiler3.100.000
360ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR3.100.000 360.01 Ödenecek Gelir Vergisi Ödenecek geçici vergilerin tahakkuku
________________________/_______________________
________________________/_______________________
360ÖDENECEK VERGI VE FONLAR2.000.000 360.01 Ödenecek Gelir Vergisi 193PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR2.000.000 193.06 Serbest Meslek Stopajı Vergi stopajının geçici vergiden mahsubu
________________________/_______________________
şeklinde yevmiye maddesi yazılacaktır.
Şahıs işletmelerinde gelir vergisi fırma sahiplerine ait olduğundan ödenen geçici vergilerin izlenmesi için açılan geçlci vergiler hesabının dönem sonunda fırma sahiplerinin hesaplarına devredilerek kapatılması uygun olur. ________________________/_______________________ 131ORTAKLARDAN ALACAKLAR5.300.000 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR5.300.000 193.05Geçici Gelir Vergisi5.300.000 Ödenen geçici verginin Firma sahiplerinin hesabına devri ________________________/_______________________ Kurumlarda ise ödenen geçici vergiler dönem sonunda tahakkuk eden kurum kazancından düşülür.
Dönem karından ayrılacak olan vergi ve yasal yükümlülükler 691 kodlu hesaba borç, 370 kodlu hesaba alacak olarak kaydedilir
________________________/_______________________ 691DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI9.900.000 370DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI9.900.000
370.01Kurumlar Vergisi9.000.000
370.02Kurumlar Vergisi Fonu900.000
Dönem karından ayrılan vergi ve yükümlülüklerin
Borç hesabına devri
________________________/_______________________ 370 kodlu hesap dönem sonunda bilançonun pasifinde yer alır. Peşin ödenen vergiler ve fonlar dönem sonunda 371 kodlu hesaba aktarıldığında: ________________________/_______________________
371DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ6.100.000
371.01Kurumlar Vergisi6.100.000 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR6.100.000
193.05 Geçici Kurumlar Vergisi6.100.000 Peşin ödenen vergi ve fonların ilgili hesaba devri
________________________/_______________________
şeklinde yevmiye maddesi yazilacaktır.
. 371 kodlu hesap bilançonun pasifinde 370 kodlu hesabın altında eksi işaretli olarak yer alacaktır.
Vergi tahakkukunun kesinleşmesinden sonra 370 ve 371 kodlu hesaplar birbirine mahsup edilir, 370 kodlu hesabın bakiyesi 360 kodlu hesaba aktarılır. ________________________/_______________________ 370DÖNEM KARI VERGİ VE DiĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI9.900.000
370.01Kurumlar Vergisi9.000.000
370.02Kurumlar Vergisi Fonu900.000 371 DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ6.100.000
Tek Düzen Muhasebe Uygulama esasları çerçevesinde Gelir Vergisi mükellefleri de benzer kayıtları yaparlar.
MAL İTHALATI İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ HESAPLAR
Mal ithalatında Türkiye'deki ithalatçı firma ile yurtdışındaki ihracatçı fırma akreditif sözleşmesi veya ithalat anlaşması yaparlar.
İthalat işlemlerinde çeşitli ithalat ve ödeme şekilleri söz konusudur. Burada, en çok uygulanan akreditifli ithalat şekline uygun örnekle konu açıklanmıştır.
Eğer, mal bedelinin tümü nakit olarak karşılanmayıp bankadan kredi sağlanmışsa "300. BANKA KREDİLERİ" ana hesabının alt hesabı olarak "İthalat Kredileri" hesabı alacaklandırılır.
İthal edilen malın fatura tarihinden mal bedelinin transferi tarihine kadar geçen zamanda kur farkında meydana gelen değişme ile ortaya çıkacak aleyhte kur farkları "780. FİNANSMAN GİDERLERİ" hesabına, lehte kur farkları"646. KAMBİYO KARLARI" hesabına kaydedilir.
Finansman Giderleri yerine 159.02 Yurtdışı Avanslar hesabının alt hesabı olarak "Kur Giderleri" hesabı da kullanılabilir. Bu durumda, Kur giderleri ithal edilen malın maliyetine dahil edilmiş olur.
İthal edilen malla ilgili nakliye ve sigorta masrafları, mal gümrükten çekilirken varsa ödenen gümrük vergisi, telafi edici vergi ve fonlar, gümrük komisyonu, döviz tahsisi ile ilgili harç gideri ve diğer masraflar "Yurtdışı Avanslar" alt hesabının altında açılmış ilgili alt hesaplara kaydedilir.
Mal gümrükten çekilirken varsa gümrük vergisi ve fonu ve ödenen KDV ilgili hesaplara borç, gümrük komisyonu üzerinden kesilen Gelir Vergisi Stopajı "Ödenecek Vergiler ve Fonlar" hesabına alacak yazılır.
Mal veya hizmetlerin yurtdışındaki gerçek veya tüzel kişilere teslim edilmesine ihracat diyoruz.
Türkiye'deki ihracatçı fırma ile yurt dışındaki ithalatçı firma, aralarında malların bir belge ile gönderilmesinden sonra ödemenin belli bir süre içinde yapılması konusunda yazılı veya sözlü bir satış sözleşmesi yapmışlarsa ihracat işlemi ile ilgili yevmiye kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır.
Kesilen fatura tarihi ile mal bedelinin transferi tarihine kadar geçen zaman arasında kur değerinin değişmesi söz konusu olduğunda, ortaya çıkan kur farkı 601. YURT DIŞI SATIŞLAR hesabının alt hesabı olarak "KUR GELİRLERİ" hesabına veya "KUR GİDERLERİ" hesabına yazılır.
Örnek olarak aynı olayı ele alalım.Kur değerinde artış olmuş ise aradaki fark “Kur Gelirleri” hesabına yazılacaktır.
__________________________________/_______________________________ 102BANKALAR4.820.000 102.03 Osmanlı Bankası 120 ALICILAR4.512.000 120.02Yurtdışı alıcılar 601 YURT DIŞI SATIŞLAR308.000 601.04Kur Gelirleri Mal bedelinin tahsilinin kaydı __________________________________/_______________________________
Kur değerinde azalış olmuş ise aradaki fark “Kur Giderleri” hesabına yazılacaktır.
__________________________________/_______________________________ 102BANKALAR4.430.000 102.03 Osmanlı Bankası 601YURTDIŞI SATIŞIAR82.000 601.05 Kur Giderleri 120 ALICILAR4.512.000 120.02Yurtdışı alıcılar Mal bedelinin tahsilinin kaydı
__________________________________/_______________________________ Bir aracı bankada akreditif hesabı açılarak yapılan ihracat işleminde akreditif sözleşmesi tutarı kadar sorumluluğu belirten nazım hesaplar açılabilir: __________________________________/_______________________________ 900BORÇLU NAZIM HESAPLAR9.620.000 900.04 İhracat Alacakları 901 ALACAKLI NAZlM HESAPLAR9.620.000 901.04İhracat Borçları İhracat sözleşmesi tutarının kaydı
__________________________________/_______________________________ Akreditif sözleşmesine uygun olarak mal gönderildikçe daha önce belirtilen yevmiye kayıtları yapılacak, mal bedeli tahsil edildikçe de yukarıda yazılan nazım hesaplarla ilgili yevmiye maddesi tahsil edilen tutar kadar ters kayıt yapılarak sorumluluk azaltılacaktır. Peşin ödeme karşılığı yapılan ihracat işleminde, ihracat edilecek mal bedeli havale yolu ile gönderilmiş ise:
İhracat işlemleri için İhracat Kredisi alınmışsa, BANKA KREDİLERİ hesabının alt hesabı olarak "İhracat Kredileri" hesabı alacaklandırılır. Bu kredi hesabı ile ilgili olarak dönemsonunda tahakkuk ettirilen faiz vergi ve masraflar "780. FİNANSMAN GİDERLERİ" hesabına borç, İhracat Kredileri hesabına alacak kaydedilir.
İhracat maliyetine giren harcamaların KDV’leri iade talebi ile geri alınabildiğinden bu gibi harcamaların KDV’lerinin "192. DİĞER KDV" ana hesabının alt hesabı olan "İadesi Talep Edilen KDV" veya "İhracat KDV" hesaplarında muhasebeleştirilmesi uygun olur.
)))))